Tiếp sau thành công của Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, vào ngày 22/5 tới đây, một sinh hoạt chính trị rất lớn và cực kỳ quan trọng khác của đất nước cũng sẽ diễn ra: Bầu cử Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) khóa XIV và đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2016-2021. Đây là dịp để nhân dân thể hiện ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của mình trong việc xây dựng, củng cố, hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Để cuộc bầu cử diễn ra một cách dân chủ, bình đẳng, đúng luật, an toàn, tiết kiệm và thành công, đồng thời thật sự trở thành ngày hội lớn của toàn dân, cùng với cả nước, suốt hơn 2 tháng qua, nhiều phần việc quan trọng đã được các đơn vị chức năng trong cả hệ thống chính trị của tỉnh triển khai thực hiện một cách chặt chẽ và đúng tiến độ.

Dân chủ, công bằng, nhân văn

Khi bài viết này lên khuôn, các địa phương có người ứng cử ĐBQH  khóa XIV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 cư trú đang thực hiện việc lấy ý kiến cử tri đối với các ứng cử viên. Theo ông Nguyễn Phi Hùng - Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, hoạt động này là nhằm để cử tri đưa ra những đánh giá trực tiếp về cuộc sống, sinh hoạt đời thường; việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ công dân; đạo đức, tư cách, lối sống của từng ứng cử viên. Từ những “hệ số tín nhiệm” này của nhân dân đối với từng người, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp tiến hành hiệp thương vòng 3 để thống nhất danh sách ứng cử viên ra tranh cử.

Qua theo dõi các cuộc lấy ý kiến cử tri nơi cư trú tại một số địa phương cho thấy tất cả đều được thực hiện bài bản, đúng quy định. Các tiêu chuẩn của ĐBQH theo quy định tại điều 22 Luật Tổ chức Quốc hội và tiêu chuẩn của đại biểu HĐND theo quy định tại điều 7 Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã được mang ra đối sánh, cân nhắc một cách thận trọng, chặt chẽ. Đặc biệt, đa số ý kiến nhận xét của cử tri đối với các ứng cử viên cư trú tại địa bàn của mình đều rất thẳng thắn, chân tình và không ngại va chạm... Ông Nguyễn Phi Hùng nhận định: “Tính dân chủ thể hiện rất rõ ràng, cụ thể và trực tiếp ngay trong hoạt động này. Bởi ứng cử viên nào sẽ được đưa vào danh sách chính thức để ra tranh cử không phải do “phân công, chỉ định” mà do cử tri quyết định”.

Cũng cần nói thêm rằng, trước khi xác lập được danh sách sơ bộ ứng cử viên ĐBQH khóa XIV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021, việc giới thiệu người ứng cử và tổ chức hiệp thương cũng được thực hiện một cách công khai, dân chủ, đúng luật và chặt chẽ theo quy trình. Để đi đến thống nhất về cơ cấu, thành phần, số lượng người ứng cử, các buổi hiệp thương đã diễn ra sôi nổi với nhiều ý kiến thẳng thắn và tâm huyết. Nhà thơ Trương Xuân Đông, hội viên Hội VHNT tỉnh và là Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ tỉnh nhận xét: “Được mời tham gia hiệp thương giới thiệu người ra ứng cử ĐBQH và đại biểu HĐND tỉnh với tư cách là đại diện của một tổ chức thành viên MTTQ Việt Nam tỉnh, tôi rất phấn khởi vì cách làm việc dân chủ, khách quan. Ý kiến của cá nhân tôi và nhiều ý kiến xác đáng khác đã được Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và các cơ quan chức năng của tỉnh tiếp thu, ghi nhận và thực hiện”.

Sau hội nghị hiệp thương lần thứ nhất, các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong tỉnh đã giới thiệu 12 người ra ứng cử ĐBQH khóa XIV; giới thiệu 101 người ra ứng cử đại biểu HĐND tỉnh khóa IX; 1.059 người ứng cử đại biểu HĐND cấp huyện và 11.133 người ứng cử HĐND cấp xã, đảm bảo đúng cơ cấu, thành phần. Bên cạnh những hồ sơ được giới thiệu ứng cử, Ủy ban Bầu cử các cấp cũng nhận được 3 hồ sơ tự ứng cử ĐBQH khóa XIV, 3 hồ sơ tự ứng cử đại biểu HĐND tỉnh khóa IX; 4 hồ sơ tự ứng cử HĐND cấp huyện và 5 hồ sơ tự ứng cử HĐND cấp xã. Trong số ứng cử viên (được giới thiệu ứng cử và tự ứng cử) này, trong kỳ bầu cử sắp tới, Quảng Nam sẽ lựa chọn để bầu 8 ĐBQH, 60 đại biểu HĐND cấp tỉnh, 584 đại biểu HĐND cấp huyện và 6.212 đại biểu HĐND cấp xã... Ông Huỳnh Khánh Toàn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh kiêm Phó Chủ tịch Ủy ban Bầu cử tỉnh cho biết ông rất hoan nghênh đối với các trường hợp tự ứng cử và khẳng định không hề có bất cứ sự “phân biệt đối xử” nào đối với những trường hợp này. Trong khi đó, liên quan đến việc một số cơ quan, đơn vị giới thiệu 2 người ra ứng cử, có ý kiến bày tỏ nghi vấn rằng liệu đây có phải là một kiểu giới thiệu để tính phương án “lót đường” cho một số ứng cử viên nào đó hay không, ông Nguyễn Hữu Sáng - Giám đốc Sở Nội vụ kiêm Ủy viên Thường trực Ủy ban Bầu cử tỉnh khẳng định tất cả các ứng cử viên được giới thiệu ra ứng cử nếu đảm bảo các tiêu chuẩn qua các vòng hiệp thương đều có cơ hội như nhau. Ông Sáng nói thêm: “Các ứng cử viên có trở thành ĐBQH và đại biểu HĐND các cấp hay không hoàn toàn do lá phiếu của cử tri quyết định”.

Tại cuộc bầu cử lần này, theo quy định của Luật Bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND, những người đang bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hành biện pháp đưa vào các cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc cũng được ghi tên vào danh sách cử tri. Đây là một quy định thể hiện sự khoan hồng, tính nhân văn của Đảng, Nhà nước ta, qua đó phát huy được tinh thần dân chủ trong bầu cử. Để đảm bảo cho việc thực thi quy định mới mẻ này, cùng với việc tuyên truyền, phổ biến cho người dân hiểu, Công an tỉnh cũng đã xây dựng kế hoạch và tham mưu Ủy ban Bầu cử tỉnh tổ chức cho những đối tượng đặc biệt nói trên tham gia bầu cử tại các thùng phiếu lưu động.

Cơ hội trẻ hóa đội ngũ cán bộ

Nhờ tập trung triển khai thực hiện tốt các bước theo đúng quy trình nên nhân sự cho cuộc bầu cử ĐBQH khóa XIV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 đều đảm bảo cơ cấu, thành phần theo đúng định hướng. Tổng hợp dữ liệu từ Ủy ban Bầu cử tỉnh và các địa phương sau khi kết thúc hiệp thương vòng 2 cho thấy, trong danh sách ứng cử ĐBQH khóa XIV tại đơn vị bầu cử tỉnh Quảng Nam gồm 15 người với cơ cấu, thành phần gồm: 2 người ngoài Đảng (chiếm 13,3%); 5 người là nữ (33,3%); trẻ tuổi có 5 người (tỷ lệ 33,3%); dân tộc thiểu số có 5 người (33,3%). Danh sách ứng cử đại biểu HĐND tỉnh khóa IX gồm 104 người với cơ cấu, thành phần gồm: 15 người ngoài đảng (14,42%); 38 phụ nữ (36,54%); trẻ tuổi 26 người (25%) và người dân tộc thiểu số là 11 người (10,57%). So với chỉ tiêu phân bổ đã được thống nhất trước đó, cơ cấu thành phần có thay đổi đáng kể theo hướng cởi mở và dân chủ hơn. Chẳng hạn với ứng cử viên HĐND tỉnh là nữ, số lượng người ứng cử dự kiến phân bổ là 36 người thì đến khi lập danh sách sơ bộ đã tăng lên 38 người. Tương tự, ứng cử viên ngoài đảng từ 11 người tăng lên 15 người; ứng cử viên trẻ tuổi (dưới 35 tuổi) từ 19 người tăng lên 26 người; ứng cử viên là người dân tộc thiểu số từ 6 người tăng lên 11 người. Với sự thay đổi này, cơ hội tham gia vào cơ quan dân cử của các thành phần, nhóm đối tượng đặc biệt kể trên đã được mở rộng hơn, thể hiện tinh thần dân chủ rộng rãi hơn. Riêng với việc gia tăng số lượng ứng cử viên dưới 35 tuổi, cơ hội trẻ hóa đội ngũ cán bộ cũng mở ra rộng hơn.

Không chỉ với HĐND cấp tỉnh, cơ cấu, thành phần ứng cử viên đại biểu HĐND cấp huyện tại một số địa phương cũng diễn ra theo hướng tương tự. Chẳng hạn tại Tiên Phước, trong danh sách sơ bộ ứng cử HĐND huyện có tới 26,56% trong tổng số 64 ứng cử viên dưới 35 tuổi. Còn với HĐND cấp xã ở Tiên Phước, tỷ lệ ứng cử viên trẻ tuổi chiếm tới 47,57%. Tại Tam Kỳ, tỷ lệ ứng cử viên đại biểu HĐND thành phố là người trẻ tuổi chiếm tỷ lệ trên 41%; ở cấp xã, phường số người trẻ ra ứng cử chiếm tỷ lệ gần 35%. Tại huyện Nông Sơn, trong số 52 ứng cử viên HĐND huyện thì có tới 19 người dưới 35 tuổi và ở cấp xã thì có tới 141 người trẻ tuổi trong tổng số 308 ứng cử viên. Đặc biệt, cùng với việc tăng tỷ lệ ứng cử viên trẻ tuổi, chất lượng ứng cử viên HĐND tại một số địa phương cũng được nâng lên. Chẳng hạn như ở huyện Đông Giang, trong số 51 ứng cử viên đại biểu HĐND huyện có tới 25 người dưới 35 tuổi (chiếm tỷ lệ 49,01%); có 2 ứng cử viên có trình độ thạc sĩ và 40 người có trình độ đại học.

Vì một ngày hội trọn vẹn

Để ngày bầu cử ĐBQH khóa XIV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 thật sự trở thành ngày hội của toàn dân, công tác thông tin tuyên truyền, trang trí, cổ động trực quan và đảm bảo an toàn trước, trong và sau ngày bầu cử đã được đặt ra. Và trong hơn 2 tháng qua, các cơ quan, đơn vị chức năng liên quan đã triển khai các phần việc của mình. Trên khắp các tuyến đường, các khu vực đông dân cư, các cơ quan, công sở, băng rôn, pa-nô, khẩu hiệu về bầu cử đã được trang hoàng. Việc tuyên truyền, thông tin, giải đáp các vấn đề liên quan đến công tác bầu cử cũng được in ấn, truyền phát trên hệ thống các phương tiện thông tin đại chúng. Riêng tại các huyện miền núi có đông đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống, việc cung cấp thông tin về cuộc bầu cử sắp tới cũng được thực hiện trực tiếp tại từng thôn nóc.

Trong khi đó, công tác bảo vệ an ninh trật tự cho cuộc bầu cử lần này cũng được Công an tỉnh triển khai từ rất sớm. Theo đó, bên cạnh việc tăng cường công tác nắm tình hình, dự báo tình huống có thể phát sinh và xây dựng kế hoạch sẵn sàng ứng phó, Công an tỉnh còn chú trọng phối hợp với các ngành liên quan kịp thời giải quyết những vụ việc phát sinh, quyết tâm đảm bảo tốt nhất tình hình an ninh trật tự, góp phần vào thành công của cuộc bầu cử. Đặc biệt, việc ra quân làm trong sạch địa bàn, trấn áp các loại tội phạm đã được nhiều địa phương thực hiện. Tại Tây Giang, cùng với việc tăng cường công tác quản lý nhà nước về trật tự xã hội, công an huyện đã tăng cường cán bộ, chiến sĩ xuống cơ sở, phối hợp với lực lượng biên phòng làm tốt công tác tư tưởng, tuyên truyền cho người dân nắm hiểu đầy đủ về vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của cuộc bầu cử. Tại Tam Kỳ, Thăng Bình, Quế Sơn và một số địa phương khác, lực lượng công an đã thường xuyên có mặt, đảm bảo trật tự, an toàn cho các cuộc họp giới thiệu người ra ứng cử và lấy ý kiến cử tri nơi cư trú...

P.M